Krajowy Zjazd Delegatów
W dniu 2 kwietnia 2019 r. odbył się Krajowy Zjazd Delegatów KZPBC, podczas którego podsumowano czteroletnią kadencję, wybrano nowe władze Związku, ale przede wszystkim zostały wypracowane priorytety i kierunki działań na następne lata.
Prezes Krzysztof Nykiel podczas Krajowego Zjazdu Delegatów, podsumował ten trudny i dynamiczny okres w branży cukrowniczej. Kierunki prac KZPBC wytyczały zmienna pogoda, różnicująca plony, likwidacja systemu kwot i szeregu instrumentów regulujących rynek cukru oraz konieczność wypracowania ogólnopolskiego porozumienia branżowego, spadek cen cukru i buraków, presja Komisji Europejskiej na wycofywanie substancji aktywnych środków ochrony rośln oraz zmieniające się wraz z klimatem zagrożenia dla uprawy ze strony szkodników i patogenów. Wszystko to ma wpływ na stabilność finansową gospodarstw rolnych i decyzje o dalszej produkcji buraków cukrowych.
W Krajowym Zjeździe Delegatów uczestniczył Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski, który określił współpracę z władzami KZPBC jako „prawie modelową – skupioną na konkretach, a nie wizjach”. Wskazał problemy globalne, na które nie tylko Polska, ale i Unia Europejska nie mają wpływu – dynamiczny rozwój plantacji trzciny na wielu kontynentach i ograniczanie lub rezygnację w wielu krajach z bioetanolu. Dziś trzeba analizować sytuację na tak odległych fizycznie rynkach jak np. amerykański, gdzie do napędzania pojazdów planuje się szeroko wdrażać ogniwa wodorowe, bo wszystko to kształtuje globalne zapotrzebowanie na cukier. Wielkim wyzwaniem jest więc, jak wobec tego ratować produkcję buraka cukrowego w Europie. Minister mówił o błędach popełnionych podczas prywatyzacji przemysłu cukrowniczego w Polsce. – Jeżeli ktoś funkcjonuje na polskim rynku, to ma również pewne obowiązki. Bardzo bym prosił, żeby zarządy tych koncernów brały pod uwagę nie tylko swój interes ekonomiczny, ale również interes polskich plantatorów – apelował do producentów cukru z zachodnich koncernów. Rodzimy producent, Krajowa Spółka Cukrowa nadal pozostaje „oczkiem w głowie” rządzących, technologicznie nie ustępuje innym podmiotom, ale jak i one w obecnej sytuacji wykazuje słabszy wynik ekonomiczny.
Na zakończenie swojego wystąpienia minister rolnictwa J. K. Ardanowski złożył wobec delegatów zjazdu poważne deklaracje. Plantatorzy z zamkniętej cukrowni Strzyżów będą przyjęci do KSC S.A. – To jest przewaga posiadania spółki państwowej. Pomaga rolnikom wtedy, gdy niekoniecznie rachunek ekonomiczny by do tego zachęcał – podkreślił. W przyszłym sezonie plantatorzy buraka cukrowego mogą liczyć na nasiona z zaprawami neonikotynoidowymi przy braku nowych, lepszych możliwości ochrony siewek. Minister zapewnił też, że Departament Ochrony Roślin MRiRW jest otwarty na współpracę z KZPBC w rozwiązywaniu innych zagrożeń dla upraw buraka cukrowego ze strony szkodników i patogennów. Wreszcie padła ta najbardziej oczekiwana – Jeżeli przepisy unijne będą zezwalały na utrzymanie wsparcia do produkcji buraka cukrowego, to ja taką decyzję podejmę – zadeklarował minister J.K. Ardanowski. Przyjęto ją głośnymi brawami.
Zjazd dokonał wyboru swoich władz, a następnie przyjął szereg uchwał, które będą realizowane w kadencji 2019-2023. Kierunki działalności Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego wyznaczają działania mające na celu: zwiększenie dochodowości z uprawy buraków cukrowych; wprowadzenie bardziej przejrzystych zasad dotyczących ustalania cen na buraki i warunków kontraktacji oraz klauzul o podziale wartości; utrzymanie po 2020 roku płatności powiązanej z produkcją buraków cukrowych; wzmocnienie pozycji plantatorów w łańcuchu dostaw oraz siły negocjacyjnej organizacji reprezentujących plantatorów; utrzymanie dotychczasowych rejonów plantacyjnych; dostęp dla plantatorów do skutecznych narzędzi zarządzania ryzykiem; wsparcie prowadzonej przez organizacje członkowskie kontroli odbioru surowca; tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi produkcji i wzrostowi wydajności oraz poprawy jakości surowca; zapewnienie dostępności dla plantatorów do szerokiej gamy środków produkcji, a w szczególności środków ochrony roślin; wspieranie postępu technicznego i biologicznego, badań i rozwoju nad nowymi technikami hodowlanymi odmian buraków cukrowych oraz nowoczesnych rozwiązań agrotechnicznych; wspierania wszelkich inicjatyw mających na celu możliwości wykorzystania buraka cukrowego do produkcji innej niż produkcja cukru; promocję uprawy buraków cukrowych jako odpowiadającej celom zrównoważonego rolnictwa; zabezpieczenie rynku cukru w Polsce i UE przed wpływem rynków trzecich; prowadzenie prac dotyczących plantatorskiej prywatyzacji Krajowej Spółki Cukrowej S.A.
W szczególności – dla poprawy sytuacji w sektorze buraka bardzo ważne jest, aby przy wyliczaniu wartości buraków, wychodząc od ceny cukru, zachować odpowiednie proporcje oraz wprowadzić cenę gwarantowaną, która będzie dawała poczucie przewidywalności, pomagała decydować o kontynuacji uprawy buraków, a przede wszystkim zapewniała zwrot poniesionych nakładów.
Ponadto w latach 2021-2027 konieczne jest utrzymanie wsparcia związanego z produkcją buraków cukrowych w Polsce. Będzie to okres kształtowania się rynku cukru w Europie, więc utrzymanie produkcji cukru w Polsce powinno być celem strategicznym dla naszych władz. Wsparcie to ma również za zadanie zniwelowanie przewagi konkurencyjnej, jaką posiadają rolnicy z krajów Europy Zachodniej, gdzie stosowany jest system płatności na gospodarstwo.
Pozycja plantatorów w łańcuchu dostaw została mocno osłabiona. Potrzebne są skuteczne rozwiązania prawne wzmacniających pozycję przetargową organizacji reprezentujących rolników sprzedających płody rolne względem podmiotów przetwarzających te płody, których wprowadzenie jest w gestii Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Wielki niepokój budzi redukcja znaczącej liczby substancji czynnych w UE – łącznie kilkadziesiąt stosowanych w środkach owadobójczych, grzybobójczych i chwastobójczych – które zagrażają opłacalności uprawy buraka cukrowego. Wielu, jak np. neonikotynoidów, nie można zastąpić inną w pełni skuteczną alternatywą. Dlatego jedynym rozwiązaniem są czasowe zezwolenia wydawane przez poszczególne państwa członkowskie. Ponadto rolnicy w sytuacji nowych zagrożeń, jak żerowanie szarka komośnika na południowym wschodzie, potrzebują szybkiej pomocy w ograniczaniu strat. Krajowy Zjazd Delegatów zwraca się do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o przyjęcie stanowiska uwzględniającego potrzebę stosowania wszystkich dotychczas używanych substancji czynnych w ochronie buraków cukrowych, wydanie czasowego zezwolenia na stosowanie zaprawianych neonikotynoidami nasion buraka cukrowego w 2020 r. (pochodzących również z importu) oraz mobilizację służb naukowych nadzorowanych przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które zajmują się ochroną roślin, w celu opracowanie skutecznych metod walki z szarkiem komośnikiem oraz nowymi zagrożeniami w uprawie buraków cukrowych.
Utrzymano stanowisko w sprawie plantatorskiej prywatyzacji Krajowej Spółki Cukrowej S.A. Rząd RP powinien realizować cel ustawy z 1994 r. o przekształceniach własnościowych w przemyśle cukrowniczym oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z 2004 r. w sprawie prywatyzacji Krajowej Spółki Cukrowej i doprowadzić, w terminie możliwie najkrótszym, do skutecznej sprzedaży udziałów wyłącznie uprawnionym – plantatorom KSC S.A. Dobór metod i sposobu przeprowadzenia tego procesu powinien być ukierunkowany na skuteczną sprzedaż akcji, zgodnie z intencją ustawodawcy.
Zarząd Główny KZPBC
Prezydium: Krzysztof Nykiel (ZPBC Dobrzelin) – prezes
Mieczysław Środa (OZPBC Zamość) – wiceprezes
Włodzimierz Ura (ZPBC Ropczyce) – wiceprezes
Wojciech Skierkowski (ZPBC przy Cukrowni Glinojeck) – sekretarz
Sylwester Kamyszek (WZPBC w Poznaniu) – członek Prezydium,
Maciej Fałat (ZPBC Strzelin)
Michał Grzegorczyn (ZPBC Świdnica)
Andrzej Kubiak (OZPBC Leszno)
Kazimierz Kurzyński (ZPBC Mełno)
Roman Molenda (OZPBC Bydgoszcz)
Andrzej Nowakowski (Brzesko-Kujawski ZPBC)
Stanisław Paruch (WZPBC Lublin)
Edward Szczepanik (OZPBC Szczecin)
Wiesław Szpura (ZPBC Malbork)
Sławomir Szyszka (ZPBC Zduny)
Główna Komisja Rewizyjna
Wiesław Olejniczak (WZPBC w Poznaniu) – przewodniczący
Karol Idasiak (ZPBC Wieluń) – zastępca przewodniczącego
Janusz Jaworski (ZPBC Unisław)
Wojciech Mojzesowicz (OZPBC Bydgoszcz)
Alfred Wojnarski (OZPBC Zamość)