Nowelizacja ustawy o ARR i organizacji niektórych rynków rolnych

Prace nad zmianą ustawy o Agencji Rynku rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych rozpoczęły się w 2008 r. Trwały długo, szczególnie na etapie przygotowania projektu ustawy. Znowelizowana wersja weszła w życie w 4 lipca br.

Zarząd Główny KZPBC na etapie konsultacji społecznych oraz w toku prac ustawodawczych brał czynny udział w pracach nad ustawą. Kilka naszych propozycji zostało uwzględnionych na poziomie rządowym, do niektórych musieliśmy przekonywać parlamentarzystów już podczas prac sejmowych.

Znowelizowana ustawa wprowadza kilka istotnych zmian dotyczących relacji między plantatorami a producentami cukru. W obecnej wersji na producenta cukru został nałożony obowiązek poinformowania każdego plantatora posiadającego prawo do uprawy i dostawy w terminie do dnia 20 grudnia roku poprzedzającego rok gospodarczy o wielkości przysługującego mu limitu. Zapis ten był niezbędny, gdyż z powodu restrukturyzacji sektora zamknięto wiele zakładów produkcyjnych, zmienił się zakres kontraktacji w cukrowniach czynnych, a plantatorzy nie byli informowani ile wynosi ich nowy limit co mogło prowadzić do nadużyć i niepotrzebnych konfliktów.

Ustawodawca wprowadził zapisy zobowiązuje producenta cukru do zawarcia umowy kontraktacji buraka cukrowego z plantatorem, który zgodnie z prawem polskim z 2001 roku, posiada prawo do uprawy i dostawy (dotyczy to również następców prawnych). Producent cukru w ramach umowy jest obowiązany odebrać określoną przysługującym plantatorowi prawem do uprawy i dostawy ilość buraków cukrowych. Ponadto Producent cukru przed podjęciem czynności związanych z podziałem limitu i poinformowaniem plantatorów, oraz przed zawarciem z plantatorem umowy kontraktacji jest zobowiązany do zasięgnięcia opinii Krajowego Związku Plantatorów Buraka Cukrowego.
Ustawodawca nadał uprawnienia Agencji Rynku Rolnego do decydowania o możliwości wyprodukowania cukru na terytorium innego kraju w ramach naszej narodowej kwoty produkcyjnej. Komisja Europejska w 2006 r. wprowadziła możliwość wyprodukowania kwoty jednego państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego w przypadkach działania siły wyższej. Brak odpowiednich zapisów w ustawodawstwie polskim sprowadzałby Polskę jako państwo członkowskie jedynie do roli kontrolera i biernego obserwatora, bez żadnego wpływu na to czy nasza narodowa kwota zostanie wyprodukowana w Polsce czy na terytorium innego państwa.

W znowelizowanej ustawie znalazły się również zapisy mówiące o cofnięciu zatwierdzenia producentowi cukru w przypadku niespełnienia określonych warunków. W takim przypadku minister ds. rynków rolnych cofa decyzję o przyznanej kwocie produkcyjnej cukru i może ją rozdzielić pomiędzy innych producentów cukru. W wyniku interwencji KZPBC został dodany ustęp dotyczący zapewnienia interesów wszystkich plantatorów buraków cukrowych przy wydawaniu decyzji przyznających kwoty produkcyjne cukru. Została uwzględniona również uwaga dotycząca uzgodnienia ze Związkami Plantatorów umów kontraktacji podpisywanych w przypadku przyznania producentom cukru kwoty dostępnej w wyniku cofnięcia zatwierdzenia innym producentom cukru.

Dodane zostały artykuły mające na celu określenie zasad realizacji Krajowego Programu Restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. Celem KPR jest wspieranie zmiany profilu produkcji rolnej na inny niż uprawa buraka cukrowego oraz poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw prowadzących działalność na terenach gmin dotkniętych procesem restrukturyzacji przemysłu cukrowniczego. Program został opracowany przez ARR we wrześniu 2008 r., jednakże, w celu skorzystania ze wsparcia odpowiednie zapisy musiały znaleźć się w ustawie. Problemem pozostającym do rozwiązania jest ustalony przez Komisję Europejską termin zakończenia wszelkich inwestycji – 30 września 2010 r. związanych z krajowym programem restrukturyzacji. Jest to szczególnie ważne dla inwestycji związanych z budową instalacji przetwarzających płody rolne na cele energetyczne. KZPBC zwrócił się do Ministerstwa Rolnictwa z prośbą o złożenie wniosku do Komisji Europejskiej o wydłużenie terminu realizacji tych inwestycji. Jednocześnie z takim postulatem do KE zwróciła się nasza europejska organizacja – CIBE.